Sự khác biệt giữa nhà đầu tư chứng khoán và nhà đầu tư tiền điện tử báo hiệu điều gì?

Trong quý 3 năm 2025, nhà đầu tư cá nhân đã chiếm khoảng 20% tổng khối lượng giao dịch cổ phiếu tại Mỹ, đạt mức cao thứ hai trong lịch sử. Ngược lại, thị trường tiền điện tử đang chứng kiến sự chuyển dịch rõ rệt khi vốn tổ chức ngày càng chiếm ưu thế, còn sự tham gia của nhà đầu tư nhỏ lẻ lại suy giảm.

Sự phân hóa này giữa thị trường cổ phiếu truyền thống và tài sản số đặt ra nhiều câu hỏi quan trọng về mức độ trưởng thành của thị trường, tính biến động và triển vọng phát triển của hai loại tài sản khi năm 2026 đang đến gần.

Cổ phiếu thu hút nhà đầu tư cá nhân, tiền điện tử chuyển dịch sang tổ chức

Sự gia tăng mạnh mẽ hoạt động của nhà đầu tư cá nhân đã làm thay đổi đáng kể cấu trúc thị trường cổ phiếu. Theo số liệu từ Kobeissi Letter, tỷ lệ giao dịch của nhà đầu tư cá nhân trong quý 3/2025 đã đạt mức cao thứ hai từng ghi nhận, chỉ sau đợt bùng nổ cổ phiếu meme vào quý 1/2021.

Trước năm 2020, tỷ lệ tham gia trung bình của nhà đầu tư cá nhân chỉ khoảng 15% trong nhiều năm, do đó con số 20% hiện tại mang ý nghĩa đặc biệt. Đáng chú ý, tỷ lệ này đã vượt qua từng nhóm nhà đầu tư tổ chức riêng lẻ: các quỹ tương hỗ dài hạn và quỹ phòng hộ truyền thống mỗi nhóm chỉ chiếm khoảng 15% giao dịch trong quý vừa qua, bằng một nửa so với năm 2015. Tổng cộng, tất cả các nhóm quỹ, kể cả quỹ định lượng, chỉ chiếm 31% trong quý 3.

Kobeissi Letter nhận định: “Nhà đầu tư cá nhân đang chiếm lĩnh thị trường với tốc độ chưa từng có.”

Ở chiều ngược lại, thị trường tiền điện tử đang chứng kiến sự thống trị của vốn tổ chức. Nếu trước đây các đợt tăng giá chủ yếu được thúc đẩy bởi nhà đầu tư nhỏ lẻ, thì năm 2025 đánh dấu sự chuyển mình rõ rệt sang ưu thế của các tổ chức. JPMorgan cho biết, tỷ lệ tham gia của nhà đầu tư cá nhân vào thị trường tiền điện tử đã giảm đáng kể. Ngân hàng này nhận định:

“Tiền điện tử đang chuyển từ mô hình hệ sinh thái đầu tư mạo hiểm sang một loại tài sản vĩ mô có thể giao dịch, được hỗ trợ bởi thanh khoản tổ chức thay vì đầu cơ nhỏ lẻ.”

Việc thị trường tiền điện tử suy giảm đã khiến nhu cầu đối với các quỹ ETF giảm sút và gây áp lực lên các doanh nghiệp quản lý tài sản số. Tuy nhiên, các chuyên gia phân tích nhận định lực mua chỉ chậm lại chứ chưa hoàn toàn biến mất. Theo dữ liệu từ CryptoQuant, lượng Bitcoin do các tổ chức nắm giữ vẫn tiếp tục tăng trong năm 2025, trong khi nhà đầu tư cá nhân lại có xu hướng ngược lại.

Ý nghĩa của sự phân hóa này

Những thay đổi trên thị trường không chỉ đơn thuần là sự dịch chuyển về tỷ lệ tham gia. Hoạt động mạnh mẽ của nhà đầu tư cá nhân trên thị trường cổ phiếu thường phản ánh môi trường giao dịch bị chi phối bởi tâm lý đám đông, các câu chuyện ngắn hạn và xu hướng đầu cơ. Khi nhà đầu tư cá nhân chiếm ưu thế, thị trường thường trở nên phản ứng nhanh, dễ biến động theo tin tức và tâm lý.

Ngược lại, sự thống trị của các tổ chức trên thị trường tiền điện tử được xem là dấu hiệu của sự trưởng thành và ổn định trong tương lai. Nguồn vốn tổ chức lớn hơn đồng nghĩa với thanh khoản sâu hơn, giá cả ổn định hơn và (trên lý thuyết) mức biến động thấp hơn. Các tổ chức thường có tầm nhìn dài hạn và khả năng quản lý rủi ro tốt hơn, giúp giá tài sản tăng trưởng ổn định thay vì dao động mạnh.

Mặc dù vậy, triển vọng đối với tiền điện tử vẫn còn thận trọng. Barclays dự báo năm 2026 sẽ là năm suy giảm đối với thị trường này, cho rằng nếu không có những yếu tố thúc đẩy lớn, tăng trưởng cơ cấu sẽ bị hạn chế. Dù môi trường chính trị tại Mỹ đã trở nên thân thiện hơn với tiền điện tử trong năm nay, Barclays nhận định sự chuyển dịch này đã được phản ánh vào giá thị trường.

Tóm lại, sự khác biệt giữa hai thị trường cho thấy một sự thay đổi cấu trúc trong cách thức biểu hiện rủi ro. Khi tỷ lệ nhà đầu tư cá nhân tăng cao đang khiến giao dịch cổ phiếu trở nên cảm tính hơn, thì sự gia tăng vai trò của các tổ chức trên thị trường tiền điện tử lại cho thấy dấu hiệu trưởng thành, nhưng động lực tăng trưởng có phần chậm lại. Liệu sự khác biệt này chỉ mang tính tạm thời hay sẽ đánh dấu một xu hướng lâu dài khi năm 2026 đến gần, vẫn còn là câu hỏi cần thời gian trả lời.

• ETH suy yếu dù BitMine gom mua mạnh, rủi ro điều chỉnh về vùng nào?
• Thượng viện Mỹ lùi thời điểm thảo luận luật cấu trúc thị trường crypto